Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk, 85 yıl önce aramızdan ayrıldı. Fiziken aramızdan ayrılsa da bize bıraktığı şeyler ve fikirleri hiçbir zaman unutulmadı.
Askeri ve siyasi yönünün yanında oldukça entelektüel bir insan da olan Mustafa Kemal Atatürk; eğitim, kültür, sanat, spor ve yaşam gibi pek çok alanda modernleşme sağladı. Genellikle bilinen ‘Nutuk’ eserinin yanı sıra kaleme aldığı birçok kitabı bulunuyor.
Peki, Atatürk’ün yazdığı kitaplar neler?
Atatürk’ün Yazdığı Kitaplar Neler?
- Nutuk
- Geometri
- Güneş-Dil Teorisi
- Zabit ve Kumandan ile Hasbihal
- Eskişehir-İzmit Konuşmaları 1923
- Ta’biye Meselesinin Halli ve Emirlerin Sureti Tahririne Dair Nesayih
- Vatandaş İçin Medeni Bilgiler (Manevi kızı Afet İnan adıyla yayımlandı)
- Cumalı Ordugâhı-On Günlük Manevranın Hatırası 29 Ağustos-8 Eylül 1909
1. Nutuk
O dönemde Cumhuriyet Halk Fırkası’nın başında yer alan Mustafa Kemal Atatürk, ‘Nutuk’ adlı eserinde 1919’dan 1927’ye dek kendisinin ve silah arkadaşlarının faaliyetlerini özetlediği konuşma metinlerini yazdı.
Kültür Bakanlığı Yayınevi tarafından 900 sayfalık bir metin olarak basılan Nutuk, Türkiye’nin bu dönemle ilgili en temel resmi tarih kaynaklarından biridir.
Nutuk, güncel Türkçe’ye çevrilerek bazı kaynaklarda ‘Söylev’ adıyla da kullanılmıştır. Nutuk, Mustafa Kemal Atatürk’ün en önemli eserlerinden biri olmasının yanı sıra, Atatürk’ün tarihçi kimliğini de ortaya koymaktadır.
2. Geometri
‘Geometri’ kitabı, 1936 yılında 44 sayfalık bir kitap olarak basıldı. Mustafa Kemal Atatürk tarafından ilk defa Türkçe geometri terimlerinin kullanıldığı kitapta, günümüzde hala kullanılan kelimelere rastlamak mümkündür.
Örneğin; çember, teğet, bölü, eşit, konum, dikey, çap, boyut ve uzay gibi kelimeler ilk defa Atatürk’ün yazdığı ‘Geometri’ kitabı ile dilimize kazandırılmıştır.
Daha önceleri örneğin Osmanlı döneminde; üçgene müselles, alana Mesaha-i sathiye, dik açıya zaviye-i kaime, yüksekliğe kaide irtifaı deniliyordu. Üçgenin alanı için ‘Üçgenin alanı taban uzunluğu ile yüksekliğinin çarpımının yarısına eşittir’ tanımı yerine, ‘Bir müsellesin mesaha-i sathiyesi, kaidesinin irtifaına hâsıl-ı zarbinin nısfına müsavidir’ tanımı kullanılıyordu.
3. Güneş – Dil Teorisi
Bu teori, Türkçe’nin dünya tarihindeki ilk dillerden biri olduğunu savunan bir dilbilim teorisidir. 1930’lu yıllarda Mustafa Kemal Atatürk, tarafından desteklenerek bizzat geliştirilen bu teori, kısa süre içerisinde dilbilimciler tarafından kabul görmedi ve önemini yitirdi.
Bunun yanında Atatürk’ün yaşadığı dönemde İbrahim Necmi Dilmen, Ankara Üniversitesi’nde Güneş-Dil Teorisi ile ilgili dersler vermekteydi. Ancak Mustafa Kemal Atatürk’ün 1938 yılındaki ölümünün ardından bu derslerine son verdi.
4. Zabit ve Kumandan ile Hasbihal
Mustafa Kemal Atatürk’ün Osmanlı ordusu ve askerlik ile ilgili görüşlerini yazdığı bir kitap olan Zabit ve Kumandan ile Hasbihal’in ilk basımı, I. Dünya Savaşı’na denk gelmesi nedeniyle yarım kaldı.
Kitap ancak savaş sonrası döndüğü İstnabul’da 1918 yılında basılabildi. Mustafa Kemal Atatürk, Zabit ve Kumandan ile Hasbihal kitabında Trablusgarp ve Balkan Savaşları’ndan yenilgiyle çıkan Osmanlı ordusundaki hataları ve aksaklıkları değerlendirmiştir.
5. Eskişehir – İzmit Konuşmaları 1923
Eskişehir-İzmit Konuşmaları 1923 kitabı, Mustafa Kemal Atatürk’ün 1923 yılının Ocak ayında yaptığı ve gizli kalan Eskişehir konuşmasının derlenmesidir. Mustafa Kemal Atatürk’ün Eskişehir konuşması, İzmit basın toplantısı ve İzmit konuşma tutanakları 64 yıl boyunca kasalarda gizlendi.
Daha sonra bazı kaynaklar konuşmaları; Kürt sorununa, Rusya Türklerine ve Batı Trakya’ya ilişkin bazı bölümleri kırparak yayınladılar. Ardından ise konuşmalar tam metin olarak yayınlandı.
6. Ta’biye Meselesinin Halli ve Emirlerin Sureti Tahririne Dair Nesayih
Mustafa Kemal Atatürk bu eserinde, büyük zaferler kazandığı Çanakkale Cephesi başta olmak üzere diğer cephelerde de uyguladığı taktikleri ve emirleri kaleme aldı.
7. Vatandaş İçin Medeni Bilgiler (Manevi kızı Afet İnan adıyla yayımlandı)
Mustafa Kemal Atatürk, şahsi olarak yurttaşlık bilgisine oldukça önem verirdi. Vatandaş İçin Medeni Bilgiler kitabı, 1931 yılında manevi kızı Afet İnan adıyla yayınlandı.
Bu kitap bir dönem ortaokul ve liselerde ders kitabı olarak da okutuldu. Mustafa Kemal Atatürk’ün Afet İnan’a yazdırdığı el yazısı notlarından oluşan kitap, içerisinde; yurt bilgisine ilişkin çeviriler ve notlardan oluşmuştur.
Atatürk’ün Örnek Aldığı Osman Paşa Kimdir?
Tüm dünyaya ismini duyuran ve uzun yıllar hükmeden Osmanlı, artık; “Hasta Adam” olarak anılacak ve bir süre sonra tamamen bitecekti.
8. Cumalı Ordugâhı-On Günlük Manevranın Hatırası 29 Ağustos – 8 Eylül 1909
Mustafa Kemal Atatürk’ün Nutuk adlı eserinde de bahsettiği Cumalı Ordugahı’nı anlatan bu kitap, Suphi Paşa’nın İştip havalisinde Cumalı’da yaptırdığı süvari manevralarından sonra kaleme alındı.
29 Ağustos – 8 Eylül 1909 tarihleri arasında tutulan notlardan oluşan kitap, krokilerle geliştirildi. Eser, Atatürk’ün askerlik anlayışına dair birçok detaylı bilgiyi bizlere sunmaktadır.
